‘We moeten thuiszitten niet te letterlijk opvatten’ | NU

Door de lockdown zijn we minder gaan bewegen, en zitten we meer dan ooit. Slecht nieuws, zegt bewegingswetenschapper Hidde van der Ploeg. Want inactiviteit vergroot het risico op ernstige gezondheidsproblemen. Ook maakt het ons kwetsbaarder voor nieuwe infectieziekten.

Bewegen we echt minder vanwege corona?

“Het RIVM vond in onderzoek inderdaad dat mensen sinds de lockdown minder zijn gaan bewegen. Datzelfde blijkt uit cijfers van bewegingstrackers zoals Fitbit en Garmin. Het gaat niet alleen om sporten. Het basisniveau van beweging over het algemeen ligt een stuk lager dan toen we nog gewoon naar ons werk en naar school gingen.”

“Dat komt doordat allerlei korte stukjes beweging door de dag heen uit ons dagritme zijn verdwenen. Omdat we thuiswerken, missen we bijvoorbeeld het sprintje naar de trein, het fietstochtje en de trap naar kantoor en het loopje naar de koffieautomaat. Maar het is niet alleen gebrek aan beweging. We zitten ook veel meer.”

Waarom is dat zo slecht?

“Uit eerder onderzoek blijkt dat mensen die acht tot elf uur per dag zitten, 15 procent meer kans hebben om vroegtijdig te overlijden dan mensen die minder dan vier uur per dag zitten. Voor mensen die elf of meer uur per dag zitten, is dat zelfs 40 procent.”

Waardoor wordt dat negatieve effect van zitten veroorzaakt?

“Als je zit, zijn je beenspieren inactief. Die vormen de grootste spiergroep in het lichaam en zijn verantwoordelijk voor het verwijderen van suikers en vetten uit ons bloed. Als die stilliggen, wakkert dat allerlei stofwisselingsmechanismen aan en schakelt andere uit. Die processen verhogen uiteindelijk het risico op het ontwikkelen van met name diabetes en hart- en vaatziekten.”

Komt er na de COVID-19-golf dan een nieuwe golf van gezondheidsproblemen?

“Dat zou inderdaad kunnen. We weten uit eerdere crises niet alleen dat een crisis de leefstijl van mensen negatief kan beïnvloeden, maar ook dat die slechtere leefstijlgewoontes langer kunnen blijven hangen, lang nadat de crisis voorbij is. Dat zou kunnen leiden tot meer mensen met bijvoorbeeld diabetes en hart- en vaatziekten.”

“Dat maakt ons ook kwetsbaar voor nieuwe infectieziekten. Recent onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk lijkt te suggereren dat mensen met COVID-19 een grotere kans hebben om in het ziekenhuis te worden opgenomen als ze weinig bewegen, obesitas hebben of roken.”

Wat moeten we doen?

“Het thuiszitten minder letterlijk nemen: staan, zitten en bewegen afwisselen. Ga elke dag een half uur naar buiten voor een ommetje of fietstocht. Plof niet met je laptop op de bank, maar ga ook af en toe eens staan of loop rond als je belt.”

U zit als onderzoeker ook veel. Wat doet u zelf?

“Ik probeer me zoveel mogelijk aan de beweegrichtlijnen te houden: minstens 150 minuten per week bewegen met een dagelijks wandelingetje naar de bakker of in het park. Daarnaast probeer ik tijdens mijn werk niet de hele tijd te zitten en bel ik graag ijsberend. Soms zet ik het beeld uit tijdens videogesprekken, zodat ik lopend door mijn zolderkamer kan vergaderen.”

Hidde van der Ploeg is Universitair Hoofddocent en bewegingswetenschapper bij het Amsterdam UMC.